Πανελλήνιες 2017: Προτεινόμενα Θέματα Ιστορίας Προσανατολισμού

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Γ’ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ 2017

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων:

α. Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων

β. Κίνημα στο Γουδί

γ. Πολιτοφυλακή της Κρήτης

( Μονάδες 15 )

Α2. Να συνδυάσετε τα στοιχεία της Α στήλης με τα αντίστοιχα της Β στήλης. Δύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν.

( Μονάδες 5 )

Β1. Να αναφερθείτε:

α) στην οικονομική ζωή κατά την περίοδο 1922-1936 εξαιτίας της άφιξης των προσφύγων στην Ελλάδα και τις συνέπειες για το ελληνικό κράτος (Μονάδες 5)

β) στην προτεραιότητα της εγκατάστασης των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη (Μονάδες 5)

γ) στη διάσταση προσφύγων και γηγενών στην κοινωνική ζωή. (Μονάδες 5 )

Β2. Να αναφερθείτε:

α) στις συνθήκες ίδρυσης και τα αποτελέσματα της Τράπεζας της Ελλάδος.

(Μονάδες 7)

β) στις κοινωνικές συνθήκες ανάδειξης της νέας γενιάς πολιτικών και στη θέση της απέναντι στο πρόσωπο του βασιλιά. (Μονάδες 8 )

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

Γ1. Αξιοποιώντας το ακόλουθο κείμενο και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στα κριτήρια με βάση τα οποία επέλεγαν τα κόμματα τους υποψήφιους Βουλευτές τους κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα. ( ΜΟΝΑΔΕΣ 13 )

ΚΕΙΜΕΝΟ

Εξαρτήσεις κάθε είδους και πελατειακές σχέσεις επιδρούσαν στη δυνατότητα των πολιτικών τοπικής εμβέλειας να διαμορφώσουν ένα σώμα προσωπικών οπαδών και επομένως να αναδειχτούν υποψήφιοι. Φοροεισπράκτορες, δήμαρχοι και άνθρωποι στους οποίους ανέθεταν τις κρατικές παραγγελίες είχαν, όπως φαίνεται, πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες• εξάλλου και γιατροί, δικηγόροι και, φυσικά, ήδη εκλεγμένοι Βουλευτές μπορούσαν επίσης να δεσμεύσουν ψηφοφόρους. […]

Παρ’ όλα αυτά, από το 1882 και μετά, σε όλο και περισσότερες εκλογικές περιφέρειες εκλεγόταν ολόκληρος ο συνδυασμός του κόμματος, δηλαδή οι ψηφοφόροι αποφάσιζαν πιο πειθαρχημένα, επιλέγοντας κόμματα, και έδειχναν μικρότερη προθυμία να ψηφίσουν επιφανείς προσωπικότητες ή στελέχη, με επιρροή, άλλων κομμάτων.

Στις συζητήσεις της δεκαετίας του 1890 για την ανάδειξη υποψηφίων σωρεύονται οι ενδείξεις ότι η εκλογή του ενός ή του άλλου πολιτικού, ο οποίος ασκούσε παλαιότερα επιρροή, εξαρτάται από τον αν θα διακήρυσσε δημοσίως την κομματική του επιλογή.

Hering, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2004, τόμος Α’, σελ. 634.

Γ2. Με βάση τα παραθέματα που ακολουθούν και τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε τις συνθήκες οργάνωσης του Σ.Ε.Κ.Ε. και τις βασικές προγραμματικές του θέσεις.  ( Μονάδες 12 )

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Εμφανίζεται το Σ.Ε.Κ.Ε. στην πολιτική ζωή του τόπου σαν καταλύτης, στο παραδοσιακό διχασμό Βενιζελικών-Αντιβενιζελικών και τις παραφυάδες του, έρχεται να προβάλλει μια άλλη προοπτική στην κατεστραμμένη Ελλάδα με τους χρεωκοπημένους μύθους του μεγαλοϊδεατισμού, τις τεράστιες μάζες προσφύγων και των άλλων εξαθλιωμένων λαϊκών στρωμάτων. Θα ταράξει τα νερά της απελπισίας και θα μιλήσει για Επανάσταση που θα φέρει το σταμάτημα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, που θα γεννήσει έναν νέο κόσμο χωρίς βαρβαρότητες, πολέμους και πείνα. Δεν αμφισβητεί απλώς το κοινωνικό σύστημα, αλλά δίνει τη «Μεγάλη Υπόσχεση». Οι επαγγελίες του, όσο και αν δεν προβάλλονται στον αστικό Τύπο, φθάνουν στους τόπους δουλειάς, στους προσφυγικούς συνοικισμούς, στο χωριό.

[Α. Ρήγου, «Πολιτικές εκφράσεις στη Β΄ Ελληνική Δημοκρατία», στο Γ.Δ. Κοντογιώργης, Κοινωνικές και Πολιτικές Δυνάμεις στην Ελλάδα, εκδ. Εξάντας, Αθήνα 1977, σελ. 209-210]

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Ο πληθωρισμός της περιόδου του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και της μεταπολεμικής εποχής διάβρωσε την πραγματική αξία των μισθών και των ημερομισθίων και εξώθησε τους εργαζόμενους σε επανειλημμένες όσο και μαζικές κινητοποιήσεις. Οι απεργίες πολλαπλασιάζονται, ο αριθμός των απεργών αυξάνει, ενώ η εργατική αναταραχή επεκτείνεται σε κλάδους που δεν είχαν γνωρίσει ως τότε καμία κινητοποίηση των εργαζομένων με στόχο την ικανοποίηση μισθολογικών αιτημάτων. Η μαχητικότητα των εργαζομένων χαλυβδώνεται με μια πρωτόγνωρη αυτοπεποίθηση που πηγάζει από την εκτίμηση ότι το καταλυτικό γεγονός της ρωσικής επανάστασης και η ανατροπή των κεντροευρωπαϊκών μοναρχιών άνοιξαν μια νέα σελίδα στην κοινωνική ιστορία των λαών της Ευρώπης. Εξάλλου με την ίδρυση του ΣΕΚΕ, το 1918, η ελληνική εργατική τάξη αποκτά για πρώτη φορά έναν ίδιο πολιτικό εκφραστή.

Δ. Λαμβάνοντας υπόψη σας τα παραθέματα και τις ιστορικές σας γνώσεις:

α) Να προσδιορίσετε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η Κρητική Κυβέρνηση εξέδωσε το ενωτικό ψήφισμα της 24^ης Σεπτεμβρίου 1908. (Μονάδες  12)

β) Να παρουσιάσετε και να αιτιολογήσετε την αντίδραση της Ελλάδας και των μεγάλων Δυνάμεων στην έκδοση του ψηφίσματος. (Μονάδες 13)

Κείμενο 1

Το Ψήφισμα της 24ης Σεπτεμβρίου 1908:

«Η Κυβέρνησις της Κρήτης, διερμηνεύουσα το αναλλοίωτον φρόνημα του Κρητικού Λαού, κηρύσσει την ανεξαρτησίαν της Κρήτης και την ένωσιν αυτής μετά της Ελλάδος, όπως μετ’ αυτής αποτελέση αδιαίρετον και αδιάσπαστον Συνταγματικόν Βασίλειον. Παρακαλεί την A.M. τον Βασιλέα ν’ αναλάβη την διακυβέρνησιν της νήσου. Δηλοί ότι μέχρι τούτου θέλει συνεχίσει να κυβερνά την νήσον εν ονόματι της A.M. του Βασιλέως των Ελλήνων, κατά τους νόμους του Ελληνικού Βασιλείου. Εντέλλεται εις τας Αρχάς της νήσου, όπως, συμφώνως τω Ψηφίσματι τούτω, εξακολουθήσωσι ν’ ασκώσι τα καθήκοντα της υπηρεσίας των».

Κείμενο 2

Η αντίδραση των µεγάλων Δυνάµεων απέναντι στην επαναστατική πρωτοβουλία του κρητικού λαού.

Η αντίδραση των µεγάλων Δυνάµεων απέναντι στην επαναστατική πρωτοβουλία του κρητικού λαού δεν ήταν απόλυτα αρνητική. Οι τέσσερις κυβερνήσεις, µετά από ολιγοήµερες διαβουλεύσεις, έσπευδαν να τονίσουν ότι «δεν θα απείχον του να αποβλέψουν µετ’ ευµενείας προς την συζήτησιν του ζητήµατος τούτου µετά της Τουρκίας, εάν η τάξις διατηρηθή εν τη νήσω και εξασφαλισθή η προστασία του µουσουλµανικού πληθυσµού». Ήδη η έκρηξη του εθνικού ενθουσιασµού που είχε και πάλι καταλάβει τους Κρήτες συµβάδιζε µε την αυστηρή τήρηση της τάξεως, ενώ η κυβέρνηση των Αθηνών ήλπιζε να εντάξει την επίλυση του θέµατος στο πλαίσιο µιας γενικότερης ελληνοτουρκικής προσεγγίσεως. Τόσο όµως οι τολµηρές ελληνικές προσδοκίες όσο και οι καλές ευρωπαϊκές προθέσεις, δεν ήταν δυνατό να οδηγήσουν σε άµεσα θετικά αποτελέσµατα, εξαιτίας της βίαιης εκδηλώσεως της τουρκικής αντιδράσεως.

Οι Νεότουρκοι εθνικιστές, µετά την αναγκαστική υποχώρηση απέναντι στη Βουλγαρία (: ανακήρυξή της σε ανεξάρτητο βασίλειο) και στην Αυστροουγγαρία (: προσάρτηση της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης), αναζητούσαν στη µαταίωση της ενωτικής λύσεως το έρεισµα µιας πρώτης διπλωµατικής επιτυχίας. Οι ζωηρές λαϊκές αντιδράσεις των δρόµων, στην πρωτεύουσα και στις επαρχίες, συνδυάζονταν µε τη σταθερή επίσηµη επίκληση της ανάγκης για τη διατήρηση της υφιστάµενης ισορροπίας στο χώρο του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου. Πίσω από την παράταση των διαπραγµατεύσεων δεν ήταν πλέον δύσκολο να διαφανεί η επιφυλακτικότητα αρχικά και η υπαναχώρηση στη συνέχεια των προστάτιδων Δυνάµεων.  

Σ’ αυτό ακριβώς το σηµείο, η Τουρκία έκρινε σκόπιµο να ζητήσει και την πλήρη διευκρίνιση των ευρωπαϊκών προθέσεων. Η απαντητική διακοίνωση της 4ης Ιανουαρίου ανταποκρινόταν στις τουρκικές αξιώσεις, υπογραµµίζοντας ότι δεν είχε ακόµη φθάσει η στιγµή για τον επιβαλλόµενο διακανονισµό του Κρητικού ζητήµατος, µε προϋπόθεση τη σύµφωνη πάντοτε γνώµη της Πύλης. Η ουσιαστική εντούτοις απεµπόληση της διαπραγµατευτικής διαδικασίας µε άµεσο στόχο την ένωση δεν ανέστειλε την εφαρµογή της αποφάσεως των Δυνάµεων να αποσύρουν από τη Μεγαλόνησο τα υπόλοιπα στρατεύµατά τους.

Ι.Ε.Ε., τόµος Ι.΄, σ. 214

 ΟΔΗΓΙΕΣ ( για τους εξεταζομένους )

1. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία, το ονοματεπώνυμο και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο .
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. Μολύβι επιτρέπεται, μόνο αν το ζητάει η εκφώνηση, και μόνο για πίνακες, διαγράμματα κλπ.
4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις ( 3 ) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού κάθε είδους.
7. Απαγορεύονται οι διευκρινήσεις κάθε είδους.

About Author

Μάνθος Γκαμπέλης

See author's posts